Een nieuw perspectief op emoties (1)

Wat vaak naar voren komt bij de mensen met wie ik werk, is dat ze denken dat bepaalde emoties er niet mogen zijn. Dat sommige gevoelens niet okay zijn. Of dat ze moeten worden weggewerkt en vervangen door ‘betere’.

Dat geldt vooral voor mensen, zo is mijn ervaring, die zich met spiritualiteit bezighouden of die de vier vragen van Byron Katie toepassen. Positieve emoties, zoals vreugde, liefde en dankbaarheid worden gezien als ‘goed’, terwijl negatieve emoties zoals angst, verdriet en woede als ‘slecht’ worden bestempeld. Het doel wordt dan, logischerwijs, dat ongewenste emoties verdwijnen of transformeren.

Dit is geen vergezochte valkuil. Want wat gebeurt er, wanneer we onze zogenaamde negatieve emoties proberen weg te drukken, of willen vervangen door ‘positieve’ emoties? Dan doen we hetzelfde als wat we vroeger deden: ons aanpassen aan de wensen en verlangens van degenen die in onze jeugd voor ons zorgden. Ongewenste gevoelens onderdrukken. Vrolijk doen terwijl we verdrietig waren. Onze boosheid inslikken wanneer iemand over onze grenzen gaat. Onze spontaniteit bedekken. Niet laten zien wat er echt in ons omgaat.

Hiermee wil ik uiteraard niet zeggen dat emoties niet kunnen verdwijnen of transformeren. Maar ze verdwijnen in liefde en vrijheid. Niet door ze te onderdrukken. Want als we dat doen, komen er via de achterdeur weer oordelen over onze emoties binnen, tezamen met de illusie van controle.

Afgezien daarvan: het effect van spirituele oefeningen is niet dat emoties verdwijnen of transformeren, maar dat onze reactiviteit verandert. Met andere woorden: ons palet aan emoties transformeert, en sommige emoties verdwijnen uit ons gedragsrepertoire. Niet omdat ze slecht zouden zijn, maar simpelweg omdat ze hun doel hebben gediend.

Emoties zijn geen willekeurige pop-ups. Ze hebben een achtergrond, en ze hebben hun eigen tijd van leven. En het mooie is dat ze niet verdwijnen onder dwang, en al helemaal niet wanneer ze als vuilnis aan de weg worden gezet. We zullen ze echt moeten aanvaarden, omarmen en doorvoelen, willen we dat vervelende ervaringen uit het verleden ons heden niet langer kunnen bepalen.

Toch, zelfs wanneer we ons volledig voor al onze oude, onderdrukte emoties openstellen, kan het zijn dat ze maar gedeeltelijk of zelfs helemaal niet oplossen. Dat betekent niet dat we iets niet goed hebben gedaan. Het betekent simpelweg dat er meer te onderzoeken en te vinden valt!

Dat is ook de reden waarom ik hier een serie blogs aan wil wijden. Want elke emotie, of deze nu als positief of negatief wordt ervaren, heeft zijn waarde en functie. Het toestaan van verdriet kan ons bijvoorbeeld helpen om empathie te ontwikkelen en onze eigen kwetsbaarheid te begrijpen. Woede kan ons laten zien waar we in al onze onschuld over onze eigen grenzen zijn gegaan.

Zoals Byron Katie zegt: “Emotions have the right to live”.

Emoties vormen een wezenlijk onderdeel van ons menselijk bestaan. Ze kleuren onze ervaringen, beïnvloeden onze beslissingen en vormen de basis van ons sociale leven. Door onze emoties te omarmen, kunnen we een authentiekere verbinding maken met onszelf en anderen.

Wanneer we onze gevoelens en emoties volledig mogen ervaren, kan dit ons ook helpen om veerkrachtiger te worden. Het biedt ons de mogelijkheid om al onze ervaringen te integreren, in plaats van als afgescheiden eilandjes in ons te laten voortbestaan. Het biedt ons ook de mogelijkheid om te groeien. Uiteindelijk is het de rijke schakering aan emoties die ons tot mens maakt en die ons in staat stelt ons te ontwikkelen en de verbinding met anderen aan te gaan.

En last but not least: het is niet alleen enorm bevredigend om het hele palet aan gevoelens en emoties te mogen ervaren, het vormt ook nog eens een boeiend innerlijk avontuur!

Wordt vervolgd.

Wil je meer weten over The Work van Byron Katie? Kijk dan op mijn website: www.living-heart.nl