Emoties vormen een essentieel onderdeel van ons menselijk leven. Ze helpen ons om verbinding te maken met anderen, onszelf te begrijpen en ons aan te passen aan onze omgeving. Toch onderdrukken we vaak een groot deel van deze emoties – en daarmee onze spontaniteit en natuurlijke levendigheid.

Waarom doen we dit? In dit blog gaan we op verkenningstocht.

Laten we een willekeurige dag uit ons leven nemen. Wat zien we dan? 

We zien dat we emoties ervaren die we niet rechtstreeks uiten, zoals woede, teleurstelling, gekwetstheid of verdriet. Omdat ze ‘niet gepast’ zijn op dat moment, of omdat we bang zijn om daarmee niet aan het beeld van de ander te voldoen. Of we gieten de emoties in een vorm die ‘acceptabel’ is. Een andere strategie is dat we een discussie aangaan om ons gelijk te halen, zodat we niet hoeven te laten merken hoe gekwetst we ons voelen. Of dat we in de verdediging gaan, of juist voluit in de aanval.

Wat we op zo’n moment eigenlijk doen, is ons authentieke zelf verstoppen. We verbreken de verbinding met onszelf. Het lijkt onschadelijk, maar in wezen vertellen we onszelf daarmee dat we niet goed zijn zoals we zijn. Dat andere mensen ons niet meer willen kennen wanneer we laten zien wat er in ons omgaat.

Dit is niet iets wat in ons volwassen leven is ontstaan. Het gaat terug naar onze kindertijd.

Als kind waren we net sponzen. Uit alles wat ze zagen en meemaakten trokken we conclusies. We deden aannames, die we vervolgens als de realiteit gingen zien. Op die manier creëerden we onze eigen persoonlijke plattegrond van de wereld. In de interactie met onze ouders deden we vaak ook ons best om oorzaak en gevolg aan elkaar te knopen. “Als ik verdrietig ben, voelt mama zich gekwetst.” “Als ik huil, voelt papa zich hulpeloos.” “Als ik schreeuw, wordt mama boos en loopt ze weg.” 

Dit betekent dat we het als enorm onveilig gaan ervaren om te uiten wat er in ons omgaat.

Soms zeggen ouders ook letterlijk tegen hun kinderen: “Daarmee maak je mama heel verdrietig.” Op die manier krijgen we al heel vroeg de indruk dat wij verantwoordelijk zijn voor de gevoelens van onze ouders.

Verder zijn kinderen van nature ook nog eens gevoelig voor de goedkeuring vanuit hun omgeving. Ze willen erbij horen, en als ze hun eigen emoties niet weerspiegeld zien in de anderen, denken ze dat er iets mis met hen is, of dat hun ouders niet van hen houden wanneer ze bepaalde dingen voelen. Dit kan kinderen aanmoedigen om hun emoties te verbergen of weg te stoppen.

En als de ouders of verzorgers dan ook hun eigen emoties onderdrukken of onbewust signalen uitzenden dat het niet veilig is om ze te voelen, zullen kinderen dit gedrag overnemen – alles om maar veilig en geliefd te blijven.

Zo beginnen we als kind met het vertonen van aangepast gedrag. Want voor kinderen is het beangstigend om geen deel uit te maken van het geheel, om zich geïsoleerd en niet ondersteund te voelen in wat er in hen omgaat. Voor een kind staat dat al gauw gelijk aan niet mogen bestaan.

Ouders hebben hier vaak weinig weet van. In de eerste plaats hebben ze hun eigen emoties vaak al heel vroeg onderdrukt, en in de tweede plaats zijn ze geen getrainde psychologen. Ze hebben over het algemeen ook niet geleerd om verschil te maken tussen wie je bent en hoe je je gedraagt. 

Het verschil tussen wie we zijn en hoe we ons gedragen, lijkt een onschuldig verschil. Toch is het cruciaal. Want als we geloven dat wij gelijkstaan aan ons gedrag, ontwikkelen we kernovertuigingen die we een leven lang met ons meedragen. Overtuigingen als ‘Ik ben niet goed genoeg’, ‘Ik doe er niet toe’, ‘Van mij kun je niet houden’, enzovoorts. 

Als we ons willen bevrijden van deze grotendeels onbewuste patronen die nog steeds ons gedrag en welbevinden bepalen, zullen we ons er eerst bewust van moeten worden. Dat kan met behulp van de vier vragen van Byron Katie. Wanneer we die toepassen op de situaties in ons leven waarin we wegdrukken wat er in ons omgaat, nemen we de tijd om er echt voor onszelf te zijn. Om onze emoties, behoeftes en verlangens echt te ervaren, zonder oordeel en zonder angst. Zodat we onszelf kunnen aannemen, zonder verder te zoeken naar goedkeuring van buitenaf. 

Contact maken met de emoties die we als kind hebben onderdrukt, is de eerste stap naar bevrijding.

Wil je meer weten over The Work van Byron Katie? Kijk dan op mijn website: www.living-heart.nl